سلول های پیش ساز قلبی عروقی مشتق شده از سلول های بنیادی جنینی انسان: یک منبع تجدید پذیر سلولی برای مطالعات قلب و عروق
بیماری‌های قلبی عروقی برای مدت طولانی یکی از دلایل مهم مرگ و میر در انسان بوده‌اند و در دهه‌های اخیر بر اهمّیت آنان افزوده شده است. با وجود پیشرفت‌های پزشکی صورت گرفته، رویکردهای درمانی رایج اثر چندانی در بهبود آسیب‌های وارد شده به عضله قلب (مایوکاردیوم) ندارند. به همین دلیل پژوهش‌های اخیر تلاش کرده‌اند از روش‌های سلول درمانی برای بازیابی عملکرد عضله قلب استفاده کنند. یکی از ارزشمند‌ترین رده‌های سلولی در این حوزه، سلول‌های پیش ساز قلبی عروقی (CPCs) مشتق شده از سلول‌های بنیادی جنینی انسان (hESCs) هستند که نه تنها ابزاری بالقوه برای سلول درمانی بیماری‌های قلبی عروقی محسوب می‌شوند، منبع سلولی ارزشمندی برای بررسی فیزیولوژی قلب و عروق در شرایط آزمایشگاهی نیز هستند. با این وجود هر گونه استفاده بالینی از این سلول‌ها مستلزم امکان کشت آنان در مقیاس بزرگ است. با هدف توسعه یک سیستم کشت مؤثر که با استفاده از عوامل پیام رسان، امکان کشت سلول‌های پیش ساز قلبی عروقی مشتق شده از سلول‌های بنیادی جنینی انسان را در مقیاس بزرگ فراهم کند، دکتر حسین بهاروند، دکتر سارا پهلوان، دکتر سیامک رضائیانی، دکتر صدف وحدت و همکارانشان در پژوهشگاه رویان و دانشگاه تربیت مدرس، در پژوهشی، ابتدا سلول‌های بنیادی جنینی انسان را طی سازوکاری چهار روزه به سلول‌های پیش ساز قلبی تمایز دادند. سپس، سلول‌های حاصل در یک محیط کشت ساده نگهداری و کشت داده شدند، به نحوی که پس از ۸ دوره تقسیم افزایش بیش از شش هراز برابر پیدا کردند. سلول‌های حاصل برای مدت طولانی در شرایط انجمادی نگهداری شدند. نتایج این پژوهش نشان داد، سلول‌های مذکور پس از ۸ دور تقسیم خصوصیات خود در بیان ژن و پروتئین و ظرفیت تمایزی خود را حفظ کردند. همچنین، در این مطالعه که در مجله بین المللی Stem Cell Research & Therapy منتشر شده است، نشان داده شد که سلول‌های پیش ساز قلبی می‌توانند به کاردیومیوسیت ها، سلول‌های اندوتلیال، سلول‌های ماهیچه صاف، و فیبروبلاست‌ها با عملکرد مناسب تمایز پیدا کنند. علاوه بر این، همکشتی سلول‌های دودمان قلبی عروقی مشتق شده از سلول‌های پیش ساز قلبی در کلاژن، منجر به تشکیل ریزبافت قلبی شد و توان این سلول‌ها درایجاد فرم سه بعدی برای مطالعه فیزیولوژی قلب و عروق در شرایط آزمایشگاهی را برجسته کرد. نتایج این پژوهش نشان داد، سلول‌های پیش ساز قلبی عروقی مشتق شده از سلول‌های بنیادی جنینی انسان، توانایی قابل قبولی در تقسیم و خود تجدیدی و تمایز به سلول‌های دارای عملکرد دودمان قلبی دارند و این توان خود را در طول پاساژ‌های مختلف حفظ می‌کنند. بنابراین، سلول‌های مذکور منبع سلولی مناسبی برای مطالعات قلبی عروقی در شرایط آزمایشگاهی به شمار می‌روند.
تاریخ انتشار: ۱۴۰۳/۰۷/۳۰
