ساخت یک مدل زیستی و ریاضی برای پیش بینی اثرات درمانی سلول های بنیادی مزانشیمی بر بیماران مبتلا به لوپوس
لوپوس اریتماتوز سیستمیک که با عنوان عمومی لوپوس شناخته می شود یک اختلال پیچیده دستگاه ایمنی است که طی آن دستگاه ایمنی آنتی ژن های خود فرد را مورد حمله قرار می دهد. آنتی بادی های ساخته شده علیه آنتی ژن های خود فرد، به وسیله جریان خون در سراسر بدن پخش شده، اندام های مختلف را تحت تأثیر قرار داده و باعث التهاب در چندین ارگان می شوند. علاوه بر پیچیدگی، طبیعت ناهمگون این بیماری پیش بینی اثرات روش های درمانی بر پیشرفت بیماری را دشوار می کند. در چنین شرایطی روش های مدرن، مانند پزشکی مبتنی بر فرد و مدل سازی ریاضی، می تواند به یافتن درمان های مؤثرتر کمک شایان توجهی کند. یکی از روش های درمانی جدید برای بیماری لوپوس استفاده از سلول های بنیادی مزانشیمی است، اما پیش بینی چگونگی اثر بخشی آن در مراحل مختلف بیماری دشوار است. دکتر علی یزدانی، دکتر فریبا بهرامی، دکتر آرش پورغلامی نژاد و دکتر رضا مقدسعلی از دانشگاه تهران، دانشگاه علوم پزشکی رشت و پژوهشگاه رویان، طی پژوهشی، مدلی برای بیماری لوپوس پیشنهاد کردند که پیشرفت فعالیت های خود ایمنی را در مراحل مختلف این بیماری توضیح می دهد. این مدل به نحوی طراحی شده است که می توان هر مؤلفه جدید اضافه شده به بیماری را به آن اضافه کرد؛ به ویژه تعامل سلول های بنیادی مزانشیمی با اجزای مدل به نحوی طراحی شده است که هر دو کارکرد التهابی و ضد التهابی این سلول ها پوشش داده شود. سپس این مدل زیستی به مدل ساده تری خلاصه شد که تنها ویژگی های اصلی مسئله را شامل می شد. پس از آن بر اساس این مدل ساده نهایی، یک مدل ریاضی برای بیماری لوپوس پیشنهاد شد. در نهایت، دامنه اعتبار مدل ریاضی پیشنهادی مورد ارزیابی قرار گرفت. برای این منظور، شبیه سازی به وسیله مدل انجام شد و نتایج حاصل با برخی خصوصیات شناخته شده بیماری و اثرات درمان مورد انتظار پس از استفاده از سلول های بنیادی مزانشیمی، مانند التهاب سیستمیک، توسعه علائم بالینی و ظهور ناگهانی علائم گسترده درمانی مورد مقایسه قرار گرفت. بررسی ها تأیید کرد مدل ساخته شده می تواند رویدادهای مورد انتظار را به صورت کیفی بازتولید کند.نتایج این پژوهش که در مجله بین المللی Theory in Biosciences به چاپ رسیده است، منجر به تولید یک مدل مناسب برای پیش بینی رفتار بیماری لوپوس و اثر درمانی سلول های بنیادی مزانشیمی بر فرد بیمار شد که می تواند امید های جدیدی در کنترل این بیماری و بهبود کیفیت زندگی مبتلایان ایجاد کند.
تاریخ انتشار: ۱۴۰۳/۰۲/۰۲
