جداسازی وزیکول‌های خارج سلولی کوچک پلاسما با روش بهینه کروماتوگرافی حذف اندازه با هدف استفاده بالینی
وزیکول های کوچک خارج سلولی، ذراتی در ابعاد نانو هستند که می توان از تمام مایعات زیستی استخراج کرد. این وزیکول ها (ریز کیسه ها) حامل DNA، RNA و مواد پروتئینی هستند که بسته به نوع سلول ترشح کننده وزیکول متفاوت است و بر همین اساس می توان از آنان به عنوان نشانگرهای زیستی برای تشخیص بیماری ها در پزشکی نوین استفاده کرد. با این حال ناهمگونی جمعیت وزیکول های خراج سلولی استخراج شده و آلودگی آنان به ناخالصی، مطالعه دقیق ترکیبات مولکولی و منشأ زیستی این ساختارها را دشوار می کند. برای غلبه بر این محدودیت، لازم است وزیکول های خارج سلولی خالص سازی شوند. با این حال، جداسازی وزیکول های خارج سلولی خالص، به ویژه از نمونه های خون، چالش برانگیز است و استفاده از روش های مرسوم اغلب منجر به خالص سازی مشترک پروتئین های محلول در پلاسما و لیپوپروتئین ها در محصول نهایی می شود. برای غلبه بر این مشکل، دکتر محمدرضا عباس زادگان، دکتر سینا مظفری، دکتر سمانه شریفی، دکتر حسین بهاروند و همکارانشان در دانشگاه علوم پزشکی مشهد و پژوهشگاه رویان، دستورالعملی برای جداسازی وزیکول های خارج سلولی از پلاسمای خون، به وسیله کروماتوگرافی حذف اندازه، با استفاده از ستون کروماتوگرافی ساخته شده توسط محققین ایرانی، ارائه کردند. نتایج این پژوهش که در مجله بین المللی Journal of Drug Delivery Science and Technology منتشر شده است، نشان داد؛ پیش تیمار با پروتئیناز K، کروماتوگرافی حذف اندازه و سپس الترافیلتراسیون نمونه های پلاسما، منجر به حذف قابل توجهی از پروتئین های آلوده کننده پلاسما و تولید وزیکول های خارج سلولی خالص می شود. با استفاده از این روش، دو زیر جمعیت از وزیکول های خراج سلولی بیمار مبتلا به سرطان روده بزرگ، به صورت تکرار پذیر از پلاسمای خون استخراج شد. این روش، جداسازی طیف وسیعی از وزیکول های خارج سلولی را از مقادیر اندک پلاسما امکان پذیر می سازد. همچنین این روش برای استخراج DNA و RNA از وزیکول های خارج سلولی با هدف تشخیص بیماری ها، بهینه سازی شده است.این پژوهش با توسعه روشی ساده و آسان برای استخراج وزیکول های خارج سلولی به کمک کروماتوگرافی حذف اندازه، راه را برای استفاده بالینی از وزیکول های خارج سلولی در تشخیص، پیش بینی و درمان بیماری ها هموار می کند.
تاریخ انتشار: ۱۴۰۲/۰۷/۲۶
